Starożytni Grecy na Krymie

Antyczne miasto Tyritake badają naukowcy z Muzeum Narodowego w Warszawie

W starożytności miejscowość ta nosiła nazwę Tyritake. Było to ludne miasto położone nad Półwyspem Kerczeńskim. Obecnie jego ruiny znajdują się na terenie miejscowości Arszincewo we wschodniej części Krymu, 11 km na południe od miasta Kercz (starożytnego greckiego miasta Pantikapajon).

Z polskimi badaczami współpracują specjaliści z Ukrainy, z Uniwersytetu w Odessie oraz Muzeum w Kerczu. W ramach programu „Bosporskie miasto Tyritake” pracami kierują dr Alfred Twardecki (ze strony polskiej) oraz prof. Wiktor Zińko.

300 mkw. antycznego miasta odkopali na Ukrainie polscy archeolodzy

W czasie tegorocznego sezonu wykopaliskowego, który już dobiegł końca (trwał pięć tygodni), polscy archeolodzy zbadali powierzchnię blisko 300 metrów kwadratowych. 90 spośród wydobytych z ziemi zabytków badacze zaliczyli do wyjątkowo cennych. Są to między innymi monety, biżuteria, detale architektoniczne, fragmenty inskrypcji w języku greckim, uchwyty glinianych amfor (tzw. imadła) ze stemplami producentów wina, oliwy itp., a także zdobione fragmenty innych ceramicznych naczyń. Wszystkie zabytki o wartości ekspozycyjnej (dobrze zachowane) trafią do muzeum w Kerczu.

Podczas tegorocznych prac polskim archeologom udało się odsłonić dobrze zachowane fragmenty miejskiego kamiennego muru obronnego w zachodniej części antycznego miasta. Jego grubość przekracza 2 m. W trakcie oczyszczania tych umocnień badacze natrafili na pozostałości kamiennej ściany, zapewne domostwa – również dobrze zachowane. Według wstępnych ustaleń obiekty te powstały mniej więcej w VI – V wieku p.n.e. Pod murem i ścianą zachowały się jeszcze starsze kamienne płyty z okresu, gdy ta część miasta nie była ufortyfikowana.

Ponieważ mur jest bardzo widowiskowy, niezniszczony, nie grozi zawaleniem – strona ukraińska podjęła decyzję o jego rekonstrukcji i ekspozycji. Będzie to początek pierwszego na Ukrainie parku archeologicznego eksponującego antyczne miasto.

Kolejnym sukcesem polskich archeologów jest odkopanie dwóch bardzo interesujących konstrukcji mieszkalnych.

Pierwsza to ziemianka z okresu, gdy terytorium tym władali Chazarowie. Jej wiek określono na VIII – X stulecie n. e., gdy Tyritake przestało już być miastem. Drugi obiekt to fragment późnoantycznego domu z dziedzińcem i klatką schodową. To i poprzednie odkrycie (chata) skłania badaczy do wniosku, że Tyritake, jako miasto, było zamieszkiwane co najmniej do VI wieku n. e., gdy założyli je koloniści jońscy.

Wcześniej istniała tam zwykła, niemiejska osada, już od epoki brązu, czyli od II tysiąclecia p.n.e.

W starożytnym greckim mieście Tyritake działali już archeolodzy, od 1932 roku pracami kierował prof. Gajdukiewicz. Niestety, II wojna światowa przerwała te badania, dokumentacja została zdekompletowana. Zmiany topograficzne, jakie zaszły od tamtego czasu, sprawiły, że współcześni badacze nie wiedzieli, gdzie znajdowały się przedwojenne wykopy. Na szczęście, w trakcie tegorocznej kampanii zostały one zlokalizowane. – Teraz dążymy do tego, aby przebadać szeroki pas starożytnego miasta od zachodniej do wschodniej jego granicy – wyjaśnia dr Alfred Twardecki.